Patron

20 maja 1967 r. przemyska książnica otrzymała imię Ignacego Krasickiego. Z tej okazji odsłonięto pamiątkową tablicę z popiersiem „księcia poetów”. Placówka otrzymała również w darze od Biblioteki Narodowej oryginalne, dziewiętnastowieczne wydania dzieł poety.

Ignacy Krasicki to wybitny poeta i pisarz czasów stanisławowskich, zwany „księciem poetów polskich”. Urodził się 3 lutego 1735 r. w Dubiecku. Ojciec jego był kasztelanem chełmińskim, a matka (Anna ze Strzerzechowskich) skoligacona z rodem Sapiehów, którym Ignacy zawdzięczał początki swojej edukacji. Dzięki krewnym i możnym protektorom zdobył także dalsze wykształcenie i ogładę towarzyską.

W latach 1750–1751 uczęszczał Krasicki do szkół jezuickich we Lwowie. Następnie studiował w seminarium misjonarzy przy kościele św. Krzyża (1751–1754), wówczas jednej z najnowocześniejszych szkół warszawskich. Tam też zetknął się z wczesnooświeceniowym środowiskiem, a w rozległych lekturach – z literaturą klasycyzmu i myślą europejskiego oświecenia.

Jeszcze przed święceniami, w 1795 r. został Krasicki kanonikiem kijowskim i przemyskim. W tym samym roku wyjechał na dwuletnie studia do Rzymu. Po wstąpieniu na tron Stanisława Augusta Poniatowskiego związał się z grupą reformatorów skupionych wokół dworu. Jako prezydent trybunału „małopolskiego” (1765), redaktor i współautor „Monitora”, teoretyk i krytyk teatralny – oddawał swe usługi królowi, za co zyskał godność biskupa warmińskiego, a wraz z nią tytuł książęcy (1766).

Był Krasicki wielką indywidualnością swojej epoki, należał do elity intelektualnej, cieszył się powszechnym uznaniem. Wybitna inteligencja, wszechstronne wykształcenie, talent literacki oraz liczne przymioty osobiste zjednywały biskupowi warmińskiemu sympatię i szacunek otoczenia. Dostrzegł to również król pruski Fryderyk II, którego poddanym został Krasicki po pierwszym rozbiorze Polski. Przychylność Fryderyka sprawiła, że w 1795 r. otrzymał arcybiskupstwo gnieźnieńskie.

Twórczość Ignacego Krasickiego spełniła nader istotną rolę w kształtowaniu literatury polskiego oświecenia. Przypadła ona głównie na lata 1775–1786. W 1775 r. powstał poemat heroikomiczny Myszeida, rok później pierwsza polska powieść Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, a w latach 1778–1784 powieść edukacyjna Pan Podstoli. Natomiast prawdziwym arcydziełem są wynikłe z obserwacji ludzkiej natury, stworzone z niezwykłą precyzją Bajki i przypowieści (1779). Krytykę ówczesnego społeczeństwa zawarł Krasicki w Satyrach, a stanu duchownego w Monachomachii. Książę biskup jest także m.in. autorem Hymnu do miłości ojczyzny (1774), który uzyskał rangę hymnu narodowego i był śpiewany w Szkole Rycerskiej. Głównymi cechami twórczości Krasickiego są: trafność obserwacji, jasność i przejrzystość języka, mistrzostwo w operowaniu dowcipem, ironia oraz parodia – a wszystko to podbudowane nieprzeciętną kulturą umysłową i artystyczną.

Biskup warmiński – wytworny, przystojny, kochający piękno, a przy tym wykształcony – bywał chętnie zapraszany na salony magnackie i królewskie, lecz mimo że obracał się w środowiskach ówczesnych elit, chętnie i często wracał we wspomnieniach do krajobrazów dzieciństwa i młodości – do Dubiecka nad Sanem.

Ignacy Krasicki zmarł w Berlinie 14 marca 1801 r. Dzięki staraniom Juliana Ursyna Niemcewicza jego ciało zostało przewiezione do kraju i złożone w katedrze gnieźnieńskiej w 1829 r.

Krasicki jest autorytetem pisarskim nie tylko w kontekście literatury XVIII w., ale całej kultury polskiej. Stał się nauczycielem wielu pokoleń – ucząc poprzez swą twórczość pięknej polszczyzny, jasności myślenia, kultu rozumu i oświaty oraz poczucia obowiązku obywatelskiego.